Polskie myśliwce F-16 Jastrząb przejdą kompleksową modernizację do najnowszego standardu F-16V za maksymalną kwotę 7,3 miliarda dolarów. Ministerstwo Obrony Narodowej podpisuje umowę gwarancji kredytowych na 4 miliardy dolarów, która ma sfinansować ten ambitny program. To jedna z największych inwestycji w polskie lotnictwo wojskowe od czasu zakupu samych myśliwców.
Od zakupu do modernizacji – 20 lat z F-16
Polski program myśliwców F-16 rozpoczął się na początku XXI wieku jako część gruntownej modernizacji Sił Zbrojnych RP po wstąpieniu do NATO. W 2003 roku Polska zdecydowała się na zakup 48 myśliwców F-16C/D Block 52+ od amerykańskiego koncernu Lockheed Martin za kwotę szacowaną na 3,25-3,5 miliarda dolarów. Pierwsze maszyny dotarły do Polski w 2006 roku, rozpoczynając nową erę polskiego lotnictwa wojskowego.
Przez niemal dwie dekady polskie F-16 Jastrząb stanowiły trzon polskiej obrony powietrznej. Samoloty te, stacjonujące w bazach lotniczych w Krzesinach i Łasku, uczestniczyły w licznych misjach NATO, patrol ach nad krajami ba łtyckimi oraz zabezpieczeniu przestrzeni powietrznej Polski. Ich niezawodność i możliwości bojowe zostały potwierdzone w praktyce, czyniąc z nich jeden z najważniejszych elementów polskiego systemu obronnego.
Obecnie, po około 20 latach eksploatacji, polskie F-16 osiągnęły połowę przewidywanego cyklu życia, który szacuje się na około 40 lat. To właśnie ten moment jest idealny na przeprowadzenie tzw. Mid-Life Upgrade (MLU) – kompleksowej modernizacji, która ma nadać maszynom „drugie życie” i utrzymać ich konkurencyjność na współczesnym polu walki.
Decyzja o modernizacji nie jest przypadkowa. W obliczu rosnących zagrożeń w regionie, szczególnie po rosyjskiej agresji na Ukrainę, Polska potrzebuje nowoczesnych i skutecznych środków obrony powietrznej. F-16 w obecnej konfiguracji, choć nadal skuteczne, zaczynają ustępować najnowszym systemom przeciwnika. Modernizacja do standardu F-16V ma zapewnić im przewagę technologiczną na kolejne dwie dekady.
Znaczenie F-16 dla polskiego lotnictwa wykracza poza same możliwości bojowe. To również kwestia interoperacyjności z sojusznikami z NATO, standardyzacji procedur oraz wykorzystania już istniejącej infrastruktury szkoleniowej i logistycznej. Polscy piloci i technicy przez lata nabyli doświadczenie w obsłudze tych maszyn, co stanowi bezcenny kapitał, który zostanie wykorzystany w zmodernizowanych samolotach.
4 miliardy dolarów kredytu na modernizację
W piątek, 25 lipca 2025 roku o godzinie 9:00 w Warszawie, wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz podpisze historyczną umowę gwarancji kredytowych w ramach programu Foreign Military Financing (FMF) na kwotę 4 miliardów dolarów. W ceremonii wezmą również udział sekretarz stanu w MON Paweł Zalewski oraz przedstawiciel strony amerykańskiej – Brent T. Christiensen, podsekretarz stanu ds. kontroli zbrojeń i bezpieczeństwa międzynarodowego USA.
Zgodnie z nieoficjalnymi informacjami Defence24, umowa ta będzie bezpośrednio powiązana z finansowaniem programu modernizacji polskich myśliwców F-16C/D Block 52+. Kwota 4 miliardów dolarów w formie gwarancji kredytowych ma pokryć znaczną część kosztów tego ambitnego przedsięwzięcia, choć nie jego całość.
Maksymalna wartość programu modernizacji, zgodnie z dokumentami amerykańskiej Defense Security Cooperation Agency (DSCA), wynosi 7,3 miliarda dolarów. Ta imponująca suma oznacza, że koszt modernizacji przekracza dwukrotnie pierwotny koszt zakupu samolotów. Gdyby uwzględnić inflację, pierwotny zakup 48 F-16 w dzisiejszych cenach kosztowałby około 6 miliardów dolarów, co stawia program modernizacji w jeszcze bardziej dramatycznym świetle.
Mechanizm Foreign Military Financing nie jest dla Polski nowością. W ostatnich latach nasz kraj skorzystał z tego instrumentu przy zakupie śmigłowców Apache Guardian za 3,08 miliarda dolarów, a także przy finansowaniu systemów obrony powietrznej. FMF pozwala na znaczne obniżenie kosztów komercyjnego finansowania dla Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, czyniąc duże programy modernizacyjne bardziej dostępnymi finansowo.
Gwarancje kredytowe oznaczają, że rząd amerykański poręcza za polskie zobowiązania, co drastycznie obniża koszty obsługi długu. W praktyce, zamiast płacić wysokie oprocentowanie na rynku komercyjnym, Polska może korzystać z preferencyjnych warunków zbliżonych do tych, jakie ma rząd amerykański. To instrumentarium finansowe, które pozwala sojusznikom USA na przeprowadzanie drogich modernizacji przy znacznie niższych kosztach.
Prawdopodobna końcowa wartość kontraktu będzie mieścić się w przedziale między 4 a 7,3 miliarda dolarów. Przy programach finansowanych z instrumentów dłużnych zazwyczaj potrzebny jest wkład własny do około 30 procent, co sugeruje, że całkowity koszt programu przekroczy kwotę udzielanych gwarancji. Ostateczna cena będzie zależeć od szczegółowych negocjacji z amerykańskimi partnerami oraz od zakresu opcji, które Polska zdecyduje się zrealizować.
Mid-Life Upgrade – rewolucja technologiczna
Modernizacja polskich F-16C/D Block 52+ do standardu F-16V Block 72, znanego również jako Viper, to nie tylko wymiana kilku komponentów, ale prawdziwa rewolucja technologiczna. Program obejmuje praktycznie wszystkie kluczowe systemy samolotu, od radaru po systemy walki elektronicznej, tworząc maszynę o możliwościach zbliżonych do myśliwców piątej generacji.
Sercem modernizacji jest nowy radar z aktywnym skanowaniem elektronicznym (AESA) AN/APG-83 SABR. Polska otrzyma 58 jednostek tego zaawansowanego systemu – 48 do instalacji w samolotach plus 10 zapasowych. Radar SABR oferuje znacznie lepsze możliwości wykrywania i śledzenia celów w porównaniu do obecnego mechanicznego radaru AN/APG-68. Może jednocześnie śledzić dziesiątki celów powietrznych i naziemnych, oferując pilotom bezprecedensową świadomość sytuacyjną.
Równie istotne są nowe komputery misji. Polska otrzyma 60 jednostek Modular Mission Computer (MMC) 7000AH oraz 60 jednostek Next Generation Mission Computer (XMC). Te zaawansowane systemy będą odpowiedzialne za integrację wszystkich systemów samolotu, przetwarzanie danych z czujników oraz zarządzanie uzbrojeniem. Ich moc obliczeniowa wielokrotnie przekracza możliwości obecnych systemów.
Kluczowym elementem modernizacji jest również integracja systemów łączności i wymiany danych. Terminale Link-16 MIDS-JTRS pozwolą polskim F-16 na bezproblemową współpracę z innymi jednostkami NATO, umożliwiając wymianę danych taktycznych w czasie rzeczywistym. To fundamentalne znaczenie ma dla interoperacyjności z sojusznikami.
System nawigacji zostanie zastąpiony nowoczesnym LN260 EGI Embedded GPS INS, oferującym znacznie większą precyzję i odporność na zakłócenia. Polska otrzyma 58 takich systemów, zapewniając każdej maszynie niezawodną nawigację nawet w środowisku silnie zakłóconym elektronicznie.
Rewolucyjne zmiany czekają systemy walki elektronicznej. Zintegrowany system AN/ALQ-257 Integrated Viper Electronic Warfare Suite (IVEWS) w 73 egzemplarzach oraz systemy AN/ALQ-254V(1) Viper Shield zastąpią obecne rozwiązania. Te zaawansowane systemy zapewnią polskim F-16 możliwość wykrywania, analizowania i neutralizowania zagrożeń elektronicznych, od radarów przeciwnika po pociski ziemia-powietrze.
Kokpit samolotu przejdzie całkowitą transformację dzięki 58 ulepszonym wyświetlaczom programowalnym (Improved Programmable Display Generator). Nowe ekrany zapewnią pilotom intuitive-ny interfejs oraz możliwość personalizacji wyświetlanych informacji zgodnie z charakterem misji.
W zakresie uzbrojenia, modernizacja przewiduje integrację najnowszych systemów, w tym pocisków manewrujących AGM-158 JASSM w wersjach ćwiczebnych oraz bomb szybujących GBU-53/B StormBreaker (SDB II). Te precyzyjne systemy uzbrojenia znacznie poszerzą spektrum możliwych misji polskich F-16.
Piloci otrzymają nowoczesne celowniki nahełmowe Joint Helmet Mounted Cueing System (JHMCS II), które pozwolą na naprowadzanie uzbrojenia poprzez ruchy głowy. Systemy ostrzegania przed pociskami Phased Array Warning System (PAWS-2) oraz wyrzutnie flar i dipoli AN/ALE-47 zwiększą przeżywalność samolotów w combat.
Całość uzupełnią nowoczesne radia AN/ARC-238, systemy identyfikacji swój-obcy AN/APX-126/127 z trybem Mode 5 oraz kompleksowe wsparcie w postaci oprogramowania niejawnego, dokumentacji technicznej i usług inżynieryjnych świadczonych przez rząd amerykański i wykonawców.
152 miliony USD za samolot – czy to opłacalne?
Gdy podzielimy maksymalną kwotę programu przez liczbę modernizowanych samolotów, otrzymujemy astronomiczną sumę około 152 milionów dolarów za każdy F-16. Ta liczba wywołuje uzasadnione pytania o ekonomiczną sensowność całego przedsięwzięcia, szczególnie w kontekście cen nowych myśliwców dostępnych na rynku.
Porównania z innymi programami zakupowymi są uderzające. W 2018 roku Słowacja kupił a 14 zupełnie nowych F-16V Block 70 za około 130 milionów dolarów za sztukę. Rok później Bułgaria nabyła 8 analogicznych maszyn za około 150 milionów dolarów każda. Tajwan, realizując jeden z większych programów F-16V, zapłacił za 66 samolotów średnio 120 milionów dolarów za maszynę.
Szczególnie wymowny jest przypadek Grecji, która w 2018 roku podpisała kontrakt na modernizację 85 myśliwców F-16 Block 50/52+ do standardu Block 70 za łączną sumę 1,33 miliarda dolarów. W przeliczeniu na pojedynczy samolot daje to około 15,6 miliona dolarów – prawie dziesięciokrotnie mniej niż w przypadku polskiego programu.
Wysokie koszty polskiej modernizacji można tłumaczyć kilkoma czynnikami. Po pierwsze, inflacja i wzrost kosztów produkcji w ostatnich latach znacząco wpłynęły na ceny wszystkich systemów obronnych. Komponenty elektroniczne, szczególnie te o charakterze militarnym, drastycznie podrożały. Po drugie, zakres polskiej modernizacji jest niezwykle szeroki i obejmuje praktycznie wszystkie systemy samolotu.
Trzecim istotnym czynnikiem są koszty wsparcia logistycznego i szkoleniowego, które stanowią znaczną część całego pakietu. Polski program obejmuje nie tylko same podzespoły, ale również wieloletnie wsparcie techniczne, szkolenia personelu, dokumentację oraz części zamienne. To wszystko składa się na końcową cenę programu.
Krytycy programu wskazują na alternatywne rozwiązania. Za kwotę 7,3 miliarda dolarów Polska mogłaby teoretycznie zakupić około 48-64 nowych myśliwców F-15EX Eagle II, które oferują znacznie większe możliwości niż zmodernizowane F-16. Alternatywnie, można by rozważyć zakup dodatkowych 64-72 myśliwców F-35A Lightning II, które już są w polskim arsenale.
Zwolennicy modernizacji argumentują, że koszt całkowicie nowych platform byłby jeszcze wyższy, gdy uwzględni się konieczność budowy nowej infrastruktury, przeszkolenia pilotów i personelu naziemnego oraz integracji z istniejącymi systemami. Ponadto, modernizacja wykorzystuje już istniejącą bazę wiedzy i doświadczenia polskiego personelu.
Ostateczna ocena opłacalności będzie zależeć od rzeczywistej ceny kontraktu po zakończeniu negocjacji. Jeśli uda się uzyskać znaczące rabaty, program może okazać się sensowny ekonomicznie. W przeciwnym przypadku, będzie to jedna z najdroższych modernizacji w historii polskiego lotnictwa wojskowego.
Zerowanie resursu i wydłużenie służby
Jednym z kluczowych aspektów technicznych modernizacji F-16 jest kwestia resursu płatowca i jego wpływ na dalszą eksploatację samolotów. Polskie Jastrzębie, po prawie dwóch dekadach służby, wykorzystały już około 60 procent przewidzianego resursu płatowca. W normalnych okolicznościach oznaczałoby to, że samoloty mają przed sobą jeszcze około 15-16 lat eksploatacji.
Jednak w ramach programu Mid-Life Upgrade planowane jest tzw. zerowanie resursu płatowca. To skomplikowana procedura, która obejmuje nie tylko modernizację elektroniki, ale również gruntowną renowację konstrukcji samolotu. Proces ten wymaga częściowego demontażu maszyny, sprawdzenia stanu wszystkich kluczowych elementów konstrukcyjnych oraz wymiany lub naprawy komponentów wykazujących oznaki zużycia.
Zerowanie resursu nie jest procedurą typową dla wszystkich modernizacji, ale w przypadku tak głębokiej przebudowy, jak przewidziana dla polskich F-16, staje się nieodzowne. Dzięki temu zabiegowi zmodernizowane samoloty otrzymają nowy, pełny cykl eksploatacji, który może wynieść kolejne 30-40 lat. W praktyce oznacza to, że polskie F-16V będą mogły służyć do lat 60. XXI wieku.
Problem konstrukcyjny F-16 jest znany w środowisku lotniczym. Belgijskie i holenderskie siły powietrzne musiały przedwcześnie wycofać kilkanaście swoich F-16 z powodu pęknięć kadłuba w części przedogonowej. Te uszkodzenia strukturalne były skutkiem intensywnego użytkowania samolotów, szczególnie podczas misji w Afganistanie i innych operacjach poza granicami kraju.
Polskie F-16 były eksploatowane w mniej intensywny sposób niż maszyny niektórych sojuszników NATO, co pozytywnie wpływu na stan ich płatowców. Niemniej jednak, precyzyjna ocena stanu konstrukcyjnego każdego samolotu będzie kluczowa dla powodzenia programu modernizacji. Maszyny w gorszym stanie konstrukcyjnym mogą wymagać więcej prac renowacyjnych, co zwiększy koszty całego programu.
Procedura zerowania resursu obejmuje również modernizację systemów podwozia, układów hydraulicznych i pneumatycznych oraz innych elementów mechanicznych samolotu. To kompleksowe podejście zapewnia, że zmodernizowane F-16V będą nie tylko technologicznie zaawansowane, ale również strukturalnie niezawodne przez kolejne dekady.
Renowacja płatowca to również okazja do implementacji ulepszeń konstrukcyjnych opracowanych przez Lockheed Martin na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych z całego świata. Producent na przestrzeni lat wprowadził szereg modyfikacji mających na celu zwiększenie wytrzymałości krytycznych elementów konstrukcji.
Znaczenie dla polskiej obrony powietrznej
Modernizacja F-16 do standardu Block 72 ma fundamentalne znaczenie dla przyszłości polskiej obrony powietrznej i wpisuje się w szerszą strategię modernizacji Sił Zbrojnych RP. Zmodernizowane Jastrzębie będą współdziałać z już zamówionymi 32 myśliwcami F-35A Lightning II oraz lekkim i szkolno-bojowymi samolotami FA-50 Golden Eagle, tworząc zrównoważoną flotę o zróżnicowanych możliwościach.
W strukturze polskiego lotnictwa wojskowego F-16V będą pełnić rolę uniwersalnych myśliwców wielozadaniowych, zdolnych do wykonywania misji obrony powietrznej, wsparcia wojsk lądowych oraz uderzeń precyzyjnych na cele strategiczne przeciwnika. Ich zaawansowane radary AESA i systemy łączności uczynią z nich idealnych kandydatów na platformy dowodzenia w powietrzu, koordynujące działania innych jednostek.
Szczególnie istotne są możliwości uderzeniowe zmodernizowanych F-16V. Integracja pocisków manewrujących JASSM oraz bomb szybujących StormBreaker pozwoli polskim siłom powietrznym na prowadzenie precyzyjnych ataków na cele oddalone o setki kilometrów od polskich granic. To fundamentalna zmiana w filozofii użycia polskiego lotnictwa, które zyskuje możliwości ofensywne dalekiego zasięgu.
W kontekście obronnym, F-16V ze swoimi zaawansowanymi radarami AESA będą stanowić kluczowy element polskiej obrony powietrznej. Ich zdolność do jednoczesnego śledzenia dziesiątek celów i koordynacji z naziemnymi systemami obrony przeciwlotniczej znacznie zwiększy skuteczność całego systemu. Integration z systemami Patriot i przyszłymi bateriami Wisła stworzy wielowarstwową obronę przestrzeni powietrznej Polski.
Możliwości obserwacyjne zmodernizowanych F-16V również zasługują na uwagę. Zaawansowane systemy rozpoznawcze i łączności pozwolą im na prowadzenie misji rozpoznania elektronicznego oraz zbierania danych wywiadowczych w czasie rzeczywistym. W erze walki sieciowej te możliwości mają kluczowe znaczenie dla efektywności całego systemu obronnego.
Współpraca z sojusznikami z NATO zostanie znacznie ułatwiona dzięki pełnej interoperacyjności systemów. Polskie F-16V będą mogły bezproblemowo współdziałać z amerykańskimi, europejskimi i innymi sojuszniczymi jednostkami w ramach wspólnych operacji. Standardyzacja procedur i systemów łączności eliminuje bariery w międzynarodowej współpracy wojskowej.
Perspektywa czasowa do 2030-2040 roku zakłada, że Polska będzie dysponować jedną z najbardziej zaawansowanych flot myśliwskich w Europie. Kombinacja 48 F-16V Block 72, 32 F-35A oraz FA-50 stworzy elastyczną strukturę zdolną do odpowiedzi na różnorodne zagrożenia. F-16V będą stanowić trzon tej floty, łącząc sprawdzoną niezawodność z najnowocześniejszą technologią.
Korzyści dla polskiego przemysłu
Program modernizacji F-16 niesie ze sobą znaczące korzyści dla polskiego przemysłu obronnego, wykraczające daleko poza sam aspekt wojskowy inwestycji. Zakłady PZL Mielec, będące częścią grupy Lockheed Martin, od lat produkują komponenty dla programu F-16, co czyni je naturalnym partnerem w procesie modernizacji.
Doświadczenia zebrane podczas pierwotnego programu F-16 pokazały, że polskie przedsiębiorstwa są w stanie produkować skomplikowane komponenty lotnicze zgodnie z najwyższymi standardami jakości. PZL Mielec jest odpowiedzialne za produkcję elementów konstrukcji środkowej części kadłuba, co stanowi jeden z najbardziej krytycznych komponentów całego samolotu.
W ramach negocjacji z Lockheed Martin będą ustalane warunki offsetu, które mogą przynieść Polsce dodatkowe korzyści przemysłowe. Offset to mechanizm, który zobowiązuje zagranicznego dostawcę do zrównoważenia części wartości kontraktu poprzez inwestycje w kraju kupującego, transfer technologii lub zlecenia produkcyjne dla lokalnych firm.
Potencjalnie, polski przemysł może otrzymać zlecenia na produkcję części zamiennych dla zmodernizowanych F-16V, co zapewniłoby długoterminowe korzyści przez cały cykl eksploatacji samolotów. Serwisowanie zaawansowanych systemów elektronicznych może również stać się domeną polskich specjalistów, zwiększając krajowe zdolności technologiczne.
Transfer technologii związanych z nowoczesnymi systemami awioniki, radarami AESA czy systemami walki elektronicznej może być nieoceniony dla rozwoju polskich zdolności w dziedzinie wysokich technologii. Wiedza ta może znaleźć zastosowanie nie tylko w branży obronnej, ale również w sektorze cywilnym, przyczyniając się do rozwoju polskiej gospodarki opartej na wiedzy.
Współpraca z amerykańskimi partnerami w ramach programu F-16V może również otworzyć polskim firmom dostęp do międzynarodowych łańcuchów dostaw w branży lotniczej. To z kolei może zaowocować nowymi kontraktami eksportowymi i umocnieniem pozycji polskiego przemysłu na globalnym rynku.
Kiedy zmodernizowane F-16 trafią do służby
Harmonogram modernizacji polskich F-16 do standardu Block 72 będzie jednym z kluczowych elementów negocjacji z amerykańskimi partnerami. Doświadczenia innych krajów pokazują, że tego typu programy są złożone i czasochłonne, wymagające precyzyjnego planowania oraz koordinacji działań wielu podmiotów.
Przykładem może być modernizacja 139 tajwańskich F-16 do standardu V, która zajęła osiem lat – od 2016 do 2024 roku. Program obejmował podobny zakres prac jak planowana polska modernizacja, co pozwala na realistyczne oszacowanie czasu potrzebnego na przebudowę polskich maszyn. Przy 48 samolotach Polska może liczyć na krótszy harmonogram, ale nadal należy spodziewać się procesu trwającego kilka lat.
Logistyka procesu modernizacji będzie wymagać przemyślanej organizacji. Samoloty będą musiały być czasowo wycofane ze służby operacyjnej i przekazane do wyspecjalizowanych zakładów modernizacyjnych. To oznacza okresowe zmniejszenie gotowości bojowej polskiego lotnictwa, co musi być uwzględnione w planowaniu obronnym.
Prawdopodobnie modernizacja będzie prowadzona partiami, co pozwoli na utrzymanie części floty F-16 w gotowości operacyjnej przez cały czas trwania programu. Taka strategia minimalizuje wpływ na zdolności obronne, ale wydłuża całkowity czas realizacji projektu.
Kluczowe będzie również przeszkolenie polskiego personelu naziemnego i pilotów w zakresie obsługi zmodernizowanych systemów. Zaawansowana awionika F-16V wymaga specjalistycznej wiedzy, która musi być przekazana polskim specjalistom przez amerykańskich instruktorów.
Równolegle z modernizacją F-16 będą realizowane inne programy modernizacyjne Wojska Polskiego, w tym dostawy F-35A oraz FA-50. Koordynacja tych programów będzie wymagać precyzyjnego planowania, aby zapewnić ciągłość zdolności operacyjnych polskiego lotnictwa.
Pierwsze zmodernizowane F-16V prawdopodobnie trafią do polskich jednostek w drugiej połowie lat 20. XXI wieku. Pełna operacyjna gotowość wszystkich 48 maszyn może zostać osiągnięta około 2030 roku, co zbiegnie się z zakończeniem dostaw F-35A i pełną implementacją nowej struktury polskiego lotnictwa wojskowego.
Inwestycja w bezpieczeństwo czy zbyt drogi projekt?
Ocena programu modernizacji F-16 wymaga wyważenia argumentów za i przeciw tej kosztownej inwestycji. Z jednej strony, modernizacja wykorzystuje istniejącą infrastrukturę, doświadczenie personelu oraz sprawdzoną platformę. Z drugiej strony, wysokie koszty budzą pytania o ekonomiczną racjonalność przedsięwzięcia.
Argumenty przemawiające za modernizacją są przekonujące z wojskowego punktu widzenia. Polscy piloci i technicy mają niemal 20-letnie doświadczenie z platformą F-16, co stanowi nieoceniony kapitał. Infrastruktura naziemna w Krzesina ch i Łasku jest w pełni przystosowana do obsługi tych samolotów, a systemy szkoleniowe i symulatory są już wdrożone i działają.
Znaczące zwiększenie możliwości bojowych dzięki modernizacji jest niekwestionowane. F-16V Block 72 to faktycznie nowy samolot w starym płatowcu, oferujący możliwości porównywalne z najnowszymi maszynami 4++ generacji. Radar AESA, zaawansowane systemy walki elektronicznej oraz integracja najnowszego uzbrojenia czynią z niego formidable przeciwnika dla każdego potencjalnego agresora.
Interoperacyjność z NATO również przemawia za modernizacją. Standardyzacja systemów łączności i procedur operacyjnych ułatwi współpracę z sojusznikami i zwiększy efektywność wspólnych operacji. W dobie zagrożeń hybrydowych i konwencjonalnych, seamless integration z siłami sojuszniczymi ma kluczowe znaczenie.
Przeciwnicy programu wskazują na astronomiczne koszty, które mogą pochłonąć znaczną część budżetu modernizacyjnego na lata. Za kwotę przewidzianą na modernizację F-16 można by zakupić dodatkowe 48-64 nowych myśliwców F-35A lub F-15EX, które oferują możliwości znacznie przewyższające możliwości nawet zmodernizowanych F-16.
Ograniczony resurs płatowca, mimo zerowania, pozostaje problemem. Nowe samoloty oferują pełny, 40-letni cykl eksploatacji bez konieczności kosztownych renowacji konstrukcyjnych. Ponadto, najnowsze maszyny są projektowane z myślą o łatwości modernizacji i adaptacji do przyszłych potrzeb.
Alternatywny scenariusz zakłada sprzedaż polskich F-16 sojusznikom, takim jak Ukraina, którzy desperacko potrzebują nowoczesnych myśliwców, a uzyskane środki przeznaczyć na zakup większej liczby F-35A. Taka strategia mogłaby przynieść Polsce jednorodną flotę piątej generacji o niezrównanych możliwościach. Niemniej problemem jest bardzo odległy czas w jakim możliwe byłyby dostawy dodatkowych F-35.
Ostateczna ocena opłacalności programu będzie możliwa dopiero po zakończeniu negocjacji i ustaleniu końcowej ceny. Jeśli uda się wynegocjować znaczące obniżki w stosunku do maksymalnej kwoty 7,3 miliarda dolarów, modernizacja może okazać się racjonalnym wyborem. W przeciwnym przypadku, będzie to jedna z najdroższych decyzji w historii polskiej obronności.
Niezależnie od ostatecznej oceny ekonomicznej, program modernizacji F-16 stanowi ważny kamień milowy w rozwoju polskich zdolności obronnych. Symbolizuje determinację Polski w budowaniu nowoczesnych, interoperacyjnych sił zbrojnych zdolnych do obrony kraju oraz wspierania sojuszników w ramach NATO. W obliczu rosnących zagrożeń w regionie, inwestycje w bezpieczeństwo nabierają szczególnego znaczenia, nawet jeśli ich cena wydaje się wysoka.
